Plattegrond van Gent met peilen opgemaakt door den dienst van de stadswerken, 1912

De Plattegrond van Gent met peilen opgemaakt door den dienst van de stadswerken is een van de meest gedetailleerde historische hoogtekaarten van ‘groot Gent’. De kaart werd gevormd in 1912 op initiatief van Compyn en Soenen, ingenieurs werkzaam bij de ‘Service Technique Communal’, en getekend door Théo Piscador. Ze werd waarschijnlijk opgesteld naar aanleiding van de Wereldtentoonstelling die in 1913 plaatsvond in Gent, maar de titel en opdrachtgevers doen ook vermoeden dat het plan bedoeld was als technisch en administratief instrument. Vooral het tegengaan van overstromingen lijkt een belangrijke drijfveer.

Historische en cartografische waarde  

Kenmerkend voor deze plattegrond zijn de vermeldingen van het hoogtepeil van verschillende plaatsen, de gedetailleerde weergave van waterlopen, de registratie van fabrieksgebouwen en de aanduiding van perceelsgrenzen. Deze zaken maken van de kaart een zeer interessante en veelzijdige historische bron. Toch is niet alles even betrouwbaar. Het Zuiddok, dat op de kaart getekend staat, werd bijvoorbeeld pas uitgegraven tussen 1917 en 1930 en bestond dus nog niet. De perceelsgrenzen komen dan weer heel sterk overeen met eerdere kaarten, wat doet vermoeden dat de kaart gebaseerd is op voorgaande kadasterplannen en niet op veldwerk. De kaart is dus niet altijd een exacte weergave van de werkelijkheid in 1912.  Cartografisch is weinig op het plan aan te merken. Het vertoont grote overlap met het hedendaagse stratenplan zonder veel vervorming. De spoorwegen en waterlopen komen bijvoorbeeld bijna perfect overeen.

Bewaring en hergebruik      

Van de plattegrond zijn twee exemplaren bekend. De versie die hier wordt gebruikt, is het oorspronkelijke plan dat vandaag te vinden is in het Stadsarchief van Gent. Dit plan bestaat uit 10 bladen. Om te komen tot een eengemaakt plan zijn alle bladen afzonderlijk bewerkt met Irfanview en van coördinaten voorzien met behulp van het programma QGIS. Daarna zijn de verschillende delen tot één geheel verbonden. De zwarte rand is uit dit geheel weggehaald met een bewerking in QGIS. Het bekomen Tiff-bestand is tot slot omgezet naar tiles om in een webviewer te kunnen bekijken.

Meer weten?