Atlas der buurtwegen, 1843-1845

De Atlassen der Buurtwegen werden opgemaakt in uitvoering van de wet van 10 april 1841. De wetgever wilde in 1841 ondubbelzinnig aanduiden welke kleine wegen een openbaar karakter hadden. De bedoeling was dus om een inventarisatie te maken van alle "openbare" wegen en "private wegen met openbare erfdienstbaarheid". De atlas maakt een onderscheid tussen buurtwegen en voetwegen (sentiers). Voetwegen zijn smalle wegen (soms maar 1 meter breed). De bedding behoort gewoonlijk toe aan de aangelanden.

Cartografische kenmerken en waarde

In de periode 1843-1845 werden voor alle gemeenten leggers, openbare registers, van de buurtwegen opgemaakt. Deze zijn de geschiedenis ingegaan als Atlassen der Buurtwegen. Per toenmalige gemeente werd een atlas opgemaakt, met uitzondering van een aantal stadskernen.  Een atlas is samengesteld uit overzichtsplannen, detailplannen en tabellen. Overzichtsplannen slaat op één of meerdere plannen van de betreffende atlasgemeente met aanduiding van de omtrekken van deelgebieden, die genummerd zijn; de nummering van de deelgebieden verwijst naar het nummer van het detailplan; de schaal waarin de overzichtsplannen zijn opgemaakt is meestal 1/10.000. Detailplannen zijn meestal opgemaakt op kaartschaal 1/2.500; in enkele gevallen zijn ze opgemaakt op een andere schaal, bijvoorbeeld in stedelijke centra en buitengebieden. De tabellen die in de atlassen zijn opgenomen bevatten de wegkarakteristieken, het nummer van de buurtweg, de lengte, de oppervlakte …-, tabellen van de eigenaars van de aangelande percelen, tabellen van grondinneming.

Bewaring en hergebruik 

Alle overzichts- en detailplannen van de Atlassen der buurtwegen zoals ze destijds zijn opgemaakt, werden ingescand, gegeorefereerd en gemozaïkeerd tot een overzicht voor heel Vlaanderen. Dit overzicht is te raadplegen via Geopunt. De kaarten worden ook ter beschikking gesteld via de verbonden Datavindplaats. De tabellen zijn niet opgenomen in deze dataset. Evenmin zijn wijzigingen (afschaffingen, bijklasseringen, verleggingen) die door de deputatie werden goedgekeurd, opgenomen in deze dataset.

Meer weten?

• Deruyter, Greet en Marc Antrop. "De Atlas der Buurtwegen: een vergeten (cartografisch) erfgoed." DE AARDRIJKSKUNDE: ONDERWIJS IN DE AARDRIJKSKUNDE, SOCIALE VORMING EN MILIEUBEHEER 27, nr. 1 (2003): 65-81.